Biografia
Haitzetan (1997) – Badena eta ez dena (2022)
25 urte musikari bezala.
Arrakasta eta eskarmentu handiko urteak, kide nekaezinak eta ehunka kontzertu, ikusleria bat heltzen ikusi dugun urteak, beti bizigarri berria ekarri duena. Berak ospakizunak eta zenbaki handiak ez ditu gehiegi gustoko. Ospakizunak, bidezkoak, beti lagunez inguratuta, baina ia 25 urte igaro dira lehen lan hartatik, eta atzera begiratzea ezinbestekoa da aurrera egiten jarraitzeko.
Bere lagunak Kirmen Uribek zioen moduan, badirudi berez ateratzen zaizkiola Mikeli abestiak, ez dizkiola ateak ixten barruan daraman musikari. Eta erraz entzuten ditugu Mikelen abestiak, konposizio-lana oso landua izan arren. Eta berezkotasun horri esker argitaratu zituen bere lehen lanak, Haitzetan (1997) eta Badira hiru aste (1998). Herri-kantak edo betiko kantak balira bezala jendeak ahapeka kantatzen dituen abestiak biltzen dituzte. Eta horixe da abesti batek izan dezakeen emaitzarik onena.
Urte hauetan zehar, Mikelek ibilbide bat egiteko zortea izan du, bere kitarrarekin edo pianoarekin; bakarrik edo lagunduta, herrialde askotako eszenatokietan ibili da. Ikusle oso desberdinek gozatu dute beren zintzotasunaz eta taulen gainean egindako lanaz. Esan dezakegu, huts egiteko beldurrik gabe, Mikel bere onenean dagoela.
Lehen lanak, 1997-98
Haitzetan (1997) eta Badira hiru aste (1998). Herri-kantak edo betiko kantak balira bezala jendeak ahapeka kantatzen dituen abestiak biltzen dituzte. Eta horixe da abesti batek izan dezakeen emaitzarik onena.
Espilue (2000)
Espilue (2000) izeneko lanak eman zion ospea, eta arrakasta horri esker, jendarte zabalean ezagun bilakatu zen Mikel. Lehen lan haien freskotasuna galdu gabe, bizi-indarrez beteriko disko bat grabatuko du. Zuzeneko lanari esker, publikoa ohartu zen aro berri bat zabaldu zela euskal musikaren panoraman.
Bar Puerto (2001)
Aurreko lanean Bingen Mendizabal ezagutu zuen, eta elkarrekin Bar Puerto (2001) grabatu zuten naturaltasunez, Kirmen Uriberen hitzek lagunduta. Espilue lanak izandako harrera onaren ondoren, arrisku handiko apustua egin zuten, oso disko berritzailea baitzen, eta horrek argi erakusten du Mikeli ez zaiola gustatzen bide errazenetik joatea, ezta gauzak errepikatzea ere. Norabide-aldaketa hori ez da musika arloan bakarrik gertatuko, eta Mikelek biziko duenaren hazia ereingo du hurrengo urteetan.
Heldu artean (2002)
Heldu artean (2002), berriz, proposamen hiritarragoa da, gautarra eta beroa, ihes-puntu alaiak eta pop musikatik hurbilagoak dituena. Mikelen hitzak ditu, eta zuzenekoemankizunetan lagunduko dioten taldekideak aldatzen eta kide berriak batzen joango zaizkio; horietako bat Koldo Uriarte da.
Zaharregia, txikiegia agian (2003)
2003ko martxoan, New Yorken, Rafa Rueda, Bingen Mendizabal, Mikel Valverde eta Kirmen Uriberekin batera Zaharregia, txikiegia agian (2003) disko-liburua aurkeztuko du, abestiez, marrazkiez eta errezitatutako olerkiez osatutako mugarria. Diziplina anitzeko ikuskizuna da, eta horren bidez, publiko zabalago bati hurbilduko dio poesia, konplexurik gabe. Arkaitz Basterra errealizadoreak dokumental bat aurkeztu zuen 2006. urteko Donostiako Zinemaldian, artista eta lagunek osatutako talde berezi honen proiektuak izandako esperientzian inspiratuta.
Dana (2005) - Anek Idatzi Dit Zutaz (2007)
Sonoritate berri bat, giro irekiagoak eta begirada introspektiboago bat bilatu nahi izatetik sortuko da Dana (2005). Historia txikiz betetako disko bat da: : Sebastian esne-saltzailearena –haren behiak esne gutxi ematen du–, edo panderoaren gizona, pandero bategatik ehunka kilometro ibiltzeko gai dena, edo auzo batena, Mekoleta, egunsentian igelak kantari aritzen direna. Anek Idatzi Dit Zutaz (2007) bere lehen autoekoizpena izango da. Bizipen berriak lehen, bigarren eta hirugarren pertsonetan. Lan horrek erakutsiko du heldutasuna, eromena, arriskua eta esperientzia ez direla kontraesankorrak.
Zubia (2009)
Zubia (2009) lanak aurrekoaren bidetik jotzen du, baina oso desberdina da aldi berean. Historiena baino gehiago, sentsazioen, sentimenduen eta aldarteen disko bat da. Zubia zeharkatzera ausartzen ez garen zubia da, eta zeharkatu ondoren, betiko aldaraziko gaituena. Zahartutakoan, haur garaiko paisaietara itzultzen garenean topatuko dugun zubia da. Zubia zerbait hauskorra da; gerretan suntsitzen den lehen gauza izaten da. Baina elkartzen gaituen zerbait ere bada, beharrezkoa dugun lokarria.
Mikel Urdangarin Zuzenean (2011)
Badira 15 urte Mikelek kontzertu bat eskaintzen duela urtero Eguberri inguruan, bere taldearekin batera, Bilboko Kafe Antzokian. Lagun artean eta agertoki gainean urtebete gehiago egin izana ospatzeko balio duen ekitaldia izaten da. Oso une berezia izaten da bai taldearentzat eta bai aretora gainezka etortzen den publikoarentzat ere. Hori dela eta, 2011. urtean kontzertu hori grabatzea eta disko bikoitz bat argitaratzea erabaki zuen, Mikel Urdangarin Zuzenean (2011) izenekoa, bere zuzeneko lehen diskoa, eta arrakasta handiz osatutako disko bikoitz honek ederki islatzen du une horren berezitasuna, publikoarekin duen konplizitatea eta talde barruko giro aparta.
Azula (2012)
Ekaitzaren ondoren barealdia dator. Azula (2012) izeneko lanari udazken kutsua dario bazter guztietatik. Formatu ezezagun batean eta orain arte sekula agertu gabeko soinu batez. Ángel Celada eta Koldo Uriarterekin batera grabatua, lehendik ezagunak dituzun tokietatik abestuko dizu Mikelek. Kontrako bidetik abiatuz (alderantzizko bidaia eginez) ur sakonetatik kanpoaldera jaurtiko du aingura, airea bizi den lekura, zure larruazaleko krater hutsetakoren bat bete nahian.
Jainko txiki eta jostalari hura (2014)
Zaharregia... lanetik hamar urte igaro ondoren, berriro elkartu dira Mikel, Kirmen Uribe, Rafa Rueda, Bingen Mendizabal eta Mikel Valverde, Jainko txiki eta jostalari hura (2014) grabatzeko asmoz. Berriro ere, lan honek diziplina artistiko desberdinak uztartzen ditu leunki, ikuskizun indartsua, eraginkorra eta guztiz zirraragarria sortuz. Taldean egindako lan hau azaroaren 21ean aurkeztu zuten New Yorkeko Poisson Rouge aretoan.
MMXV (2015)
Urtebete geroago, 2015ean, berriro itzuliko da areto horretara, bere lanik gordinena aurkeztera, MMXV (2015), eta birari buruzko kronika musikal horretan, lehen aldiz bakarlari gisa arituko da Mikel 60 baino kontzertu gehiagotan, eta urte eta erdi emango du horretan. Mikel Urdangarin biluzik ageri da, bere hauskortasun eta indar guztiarekin, eta planteamendu berritzailea da hori, ezaguna dugun errepertorio batetik abiatu arren. Mikel ezagutzeko ezinbesteko lana.
Margolaria (2017)
Urte batzuk igaro dira azkeneko aldiz Mikelek bere ohiko taldearekin proiektu bat aurkeztu zuenetik, eta estudioan elkarrekin lanean aritzeko gogoa piztu zaie berriro, Margolaria (2017). Bere hamalaugarren diskoa da, guztiak ere Elkarren grabatuak, eta Koldo Uriarte, Jon Cañaveras, Angel Celada, Rafa Rueda, eta Nika Bitchiasvili izango ditu taldekide, Gerardo Markuleta, Xabier Amuriza eta Mikelen beraren hitzekin lagunduta. 2018an, Margolaria biraren erdian, Oier Aranzabalek zuzendutako izen bereko filma aurkeztuko da Donostiako Zinemaldian, kantaria ardatz daukan pelikula hain zuzen, ondoren zine aretoetara helduko dena.
Hotza Da NY Is Cold (2019)
2016ko urrian Mikel Izar & Star programan parte hartzera gonbidatu zuten. Euskal artistek atzerriko egileen abestiak interpretatzen dituzte. Mikelek Leonard Cohenen errepertorioaren hautaketa bat egiten du. Bilboko Campos antzokian eskainitako zuzeneko kontzertuaren grabazioaren emaitza izango da Hotza Da NY Is Cold (Zart 2019) lana. Diskoaren edizio berezi batek biniloarekin batera, Harkaitz Canoren testu bat eta Alain Urrutiaren lamina bat laguntzen diote.
Pianoan (2020)
2020ko martxoaren 12a. Mikelek egitasmo berria aurkezteko helburua zuen, Bilboko Arriaga Antzokian. Urteak daramatza ekimen berri honetan lanean, zehazki, bere etxeko egongelan duela 15 urte baino gehiago dagoen piano baten presentziaz jabetzen den egunetik. Ekintza honek mugarri bat suposatzen du Mikelen ibilbidean, zerumuga musikal berri bat aurkeztuz, bai konposaketan eta baita interpretazioan ere. Arriagan eskaini beharreko kontzertua COVID-19a dela eta bertan behera utzi behar izan bazen ere, Mikelek bakarka jotzeko aukera izan du, pianoan, eta publikoaren babesa eta aintzatespena lortu du.
Izurdeen Lekua (2020)
Izurdeen lekua, Mikel Urdangarinen azken lana, bere diskorik autobiografikoena da. Mikelek idazteko beharra sentitzen du, harenak dira letra guztiak, bi izan ezik (bat Harkaitz Canorena da eta Kirmen Uriberena, bestea). Bizitza ospatzen duen errepertorioa, maite diren pertsonen heriotza hausten duen galera edo minagatik atsekaberik azaleratzen ez duen lana. Bizi izan dugun urte izugarri baten gogortasunak tinko borrokatzera eta baikoratsunez jokatzera behartzen gaitu.
Anekdota, gure kostaldera hurbiltzen diren izurde batzuk bilakatzen dira protagonista. Bere espazio naturalaz gozatzen gu deskokatuta geunden bitartean, konfinatuak. Anekdota bitxi hau metafora bihurtzen da, eta Mikelek lan berri bat argitaratzea erabakitzera bultzatzen du, bere espazioaren bila joatera. Lan gogorarazle bat da, lehen aldiz pianoz konposatua eta errepertorio ederra eskaintzen diguna: lirismoz eta dotoreziaz betetako soinu-paisaiak, konponketa eta sonoritate ugariak dituena eta indar eta dinamismo handikoa bilakatzen dena. Bizitza ospatzeko diskoa da.
Izurdeen Lekua (Zart 2020) Koldo Uriarterekin batera sortutako diskoa da. Azken urteetako bere taldeak interpretatua: Mikel eta Koldo (teklatuak), Rafa Rueda gitarrarekin, Nika Bitchiasvili biolinarekin, Jon Cañaveras baxuan eta Ander Hurtado de Saratxo perkusioan (eta Alison Keableren lankidetza).
Anekdota, gure kostaldera hurbiltzen diren izurde batzuk bilakatzen dira protagonista. Bere espazio naturalaz gozatzen gu deskokatuta geunden bitartean, konfinatuak. Anekdota bitxi hau metafora bihurtzen da, eta Mikelek lan berri bat argitaratzea erabakitzera bultzatzen du, bere espazioaren bila joatera. Lan gogorarazle bat da, lehen aldiz pianoz konposatua eta errepertorio ederra eskaintzen diguna: lirismoz eta dotoreziaz betetako soinu-paisaiak, konponketa eta sonoritate ugariak dituena eta indar eta dinamismo handikoa bilakatzen dena. Bizitza ospatzeko diskoa da.
Izurdeen Lekua (Zart 2020) Koldo Uriarterekin batera sortutako diskoa da. Azken urteetako bere taldeak interpretatua: Mikel eta Koldo (teklatuak), Rafa Rueda gitarrarekin, Nika Bitchiasvili biolinarekin, Jon Cañaveras baxuan eta Ander Hurtado de Saratxo perkusioan (eta Alison Keableren lankidetza).
Haitzetan 1997-2022 (2021)
Aurki beteko dira 25 urte haitzetan argitaratu nuenetik. Oharkabean joan den ia mende laurdena. Oinez hasi orduko etengabeko bidegurutzetara ekarri nauen pausua. Gaur urteurren bereziaren ateetan jarri nauen pausua. Asko idatz nezake denbora guzti honetan bizitakoaz, gehiegi ziurrenik. Beraz, ideia bakarrari helduko diot pentsamendu hau azal dezadan. Inoiz hala sentitu bada ere sekula bakarrik egon ez den bakarlaria naiz.